سوءتفاهمات در ارتباطات مجازی

این دنیای واقعی پر از سوء تفاهمه. با وجودیکه 5 تا حس در کاره و ناخودآگاه ما داره هر حرکت چشم و ابرو و کلا بدن رو مراقبت میکنه و استنباط میکنه مدام شاهد سوء تفاهم بین آدمها هستیم. وای به حال ارتباطات در دنیای مجازی. چند تا مثال از این سوء تفاهمات مجازی اخیرم میزنم به عنوان شاهد:

در چند پست قبلی از بلاگری نوشتم که کامنتی برایش گذاشتم که منتشر نشد. توسط ایمیل توضیح خواستم جوابی نیامد. پست نظر خواهی برای افشای سانسور چی را که منتشر میکنم ایمیل میزند که معذرت میخوام و چیزی ندیدم و من تنبلم و اسپم جیمیل رو نگاه نمیکنم... تو چشماش که نمیشه نگاه کرد پس قبول. در جواب ایمیلش ایمیلی میفرستم و میگویم که قبول. ولی دوباره هیچ جوابی دریافت نمیکنم. دوباره ایمیل میفرستم که جواب من را با آن سابقه خرابت دریافت کردی؟! جواب میدهد بله...

در پستی دیگر از مناظره وبلاگی دو بلاگر ساکن تورنتو استنتاجی میکنم که ظاهراً به مذاق یکی از آنها خوش نمیآید و کامنتی برایم میگذارد. جواب طولانی را در زیر کامنتش میگذارم که خود میتواند یک پست باشد و توسط ایمیل هم، احتیاطاً، جواب را ارجاع میدهم به بخش نظرات. نه جوابی به ایمیل میدهد و نه کامنت. مرخصی است؟ بدش آمده؟ رفته توی قسمت اسپم ایمیلش؟ چند وقتی بعد من باب کنجکاوی به وبلاگش سر میزنم. در پست مربوط و در وبلاگ خودش به احتمال یک درصد جواب من را داده است که اگر به احتمال همان یک درصد جواب باشد به متلک بیشتر شباهت دارد تا جواب. متلک هست یا نه؟ اصلا خطاب به من هست یا به دیگران؟........

بیش از یکماه پیش خانمی با طول و تفصیل و دلسوزی توسط ایمیل اطلاع میدهد که "لیست وبلاگهای ایرانیان جهان" درست دیده نمیشود. ایمیلی میزنم و درخواست اطلاعات بیشتر ی از نوع سیستم عامل و مرورگرش میکنم. جوابی دریافت نمیکنم. همین خانم هفته پیش مجددا ایمیلی میزند و با لحنی که ناشی از عصبانیتش از بی قیدی من است من را بازخواست میکند. مشخص است که ایمیلی نگرفته. دوباره ایمیلی میزنم همراه با توضیحات و احتمالات و ... هنوز که هنوز است دارم سماق جوابش را میمکم. دلم میخواهد داد بزنم که بابا ایمیل من رسید؟ از چه مرورگری استفاده میکنی؟

آقائی از آمریکا پیامی مبنی بر تمایل به ورود به "لیست وبلاگهای ایرانیان جهان" ارسال میکند. اولاً که آدرس وبلاگ اشتباه است و بعد که با بدبختی آدرسش را با جستجو در گوگل پیدا میکنم میبینم که وبلاگ نیست بلکه سایت است. میخواهم برایش پیام بگذارم و عذر بخواهم، قسمت کامنتش پیام را نمیگیرد. هم درخواست اشتباهی کرده هم کامنتش کار نمیکند و دیگر هم فراموش میکنم که پیگیری کنم و جواب بدهم. ماه بعد میبینم که کل لیست را سرقت کرده و گذاشته در سایتش! انتقام گرفته؟ نمیدانم.

دوست عزیزی، نویسنده وبلاگ هایپر، نتایج تحقیقش را بصورت پست منتشر میکند. در قسمت نظرات آن پست از وی سئوالی اساسی میکنم که در نتیجه گیری من بسیار مهم است. بارها و بارها سر میزنم و هنوز که هنوز است خمار آن جوابم. مگر میشود که ندیده باشد؟ اهمیت نمیدهد؟ قابل نمیداند؟ سئوال من بی معنی بود؟...

از همه گفتم از خودم هم بگویم. مدتی بود که حس میکردم این موارد زیادتر از حد معمول است. بسیاری از ایمیلها بی جواب است تا اینکه چند روز قبل کشف کردم که اشکال از فرم تماس و سرویسهای ایمیل است. ظاهرا جیمیل و سایر سرویسها، ایمیلهای این سرویس را اسپم تلقی میکنند. حالا چند نفر در رابطه با من به سوءتفاهم رسیده اند خدا میداند. چه نسبتهائی به من داده اند و ... دهها مورد دیگر.

اقلیتی از وبلاگشهر، شاهزادگان آن هستند که حتی بعضی از فراشانشان هم جواب سلام و ایمیل و کامنت را نمیدهند چه برسد به خودشان. پا به وبلاگ هیچکس نمیگذارند یعنی در واقعی هیچ ردی از حضور ملوکانه نمیگذارند. مثل روح میایند و مثل روح میروند. با معرفت ترین این نجیب زادگان مجازی کسانی هستند که مخفیانه و دزدکی جواب کامنت را با ایمیل میدهند که نکند حیثیتشان از کامنت در وبلاگ دیگران آلوده شود. بعضی هاشان هم از جواب ندادن و کم محلی کردن نیرو میگیرند و احساس مهم بودن پیدا میکنند. آز آنها گذشته، بقیه ساکنین وبلاگشهر اهل این حرفها نیستند. این سوء تفاهمات و ارتباطات ناقص که گاه میشود به آن احتمالات بد نسبت داد ناشی از آن است که ارتباطات در دنیای مجازی هیچ استاندارد، عرف و قاعده واحدی ندارد و شاید بشود گفت که به تعداد ساکنین وبلاگشهر قاعده وجود دارد که الزاما این قواعد قابل فهم و درک برای دیگران نیستند.

نتیجه گیری که من از کل این جریانات کردم این است که چون دلایل واقعی بعضی از رفتارهای مشکوک را نمیفهمم و نمیتوانم هم که بفهمم. بنابرین:

1- مثبت اندیش باشم و بدانم که تعریف تعهد اجتماعی در پیش من و دیگران الزاما یکسان نیست.

2- به جای فکر منفی پیگیری کنم. دوباره کامنت بگذارم. دوباره و سه باره ایمیل بفرستم و بعد صفتی را به کسی نسبت دهم.

3- تمام رفتارهای سوءتفاهم زای دیگران را بازبینی کنم تا خودم برای دیگران چنین سوء تفاهماتی بوجود نیاورم یا حداقل آنرا کاهش دهم.

4- از فرهنگ ایرانی مدد بگیرم که میگوید هر سلامی علیکی میخواهد. هر ایمیلی پاسخی میخواهد.

5 - باز از فرهنگ ایرانی مدد بگیرم که هر دیدی بازدیدی میطلبد. بازدید کندگان نا آشنا به قواعد من، وقتی که در وبلاگم کامنت میگذارند، در وبلاگشان کامنت بگذارم و جواب بدهم.

6- از اصول ارتباطات و هواپیمائی کمک بگیرم که در مکالمات حتی ساده برای جلوگیری از سوء تفاهم، مدام میگویند: ROGER . بسته ارسالی شما با موفقیت دریافت شد. منهم کامنتها و ایمیلهای دریافتی را راجر کنم و به خوشخیالی واگذار نکنم.

7 - بلاگرهائی مثل حامد را ارج بگذارم که پس از دریافت هر ایمیل بلافاصله ایمیلی مبنی بر دریافت ایمیل میفرستند. ( که البته برای من به دلایل تکنیکی ممکن نیست)

کمی مضحک است زیرا که ماشینهای بی عقل ما که با آن وبلاگ مینویسیم دارای ارتباطاتی بی نقص هستند ولی ما که هوشمندیم و خودمان به آنها برنامه داده و پرتکل تعریف کرده ایم اینهمه کارمان عیب دارد. با وجودیکه همه داریم مینویسیم که عده بیشتری بازدید کننده داشته باشیم و یا ارتباطاتمان را قویتر کنیم ولی در نظرم مثل سرداران احمقی میمانیم که داریم یک به یک جبهه ها را فتح میکنیم ولی همزمان از پشت جبهه درو میشویم و تلفات میدهیم. واقعا داریم زخمهای مهلک به هم میزنم که گاهی فریادی مثل این فریاد به آسمان بلند میشود ولی اکثر اوقات کینه به دل میگیریم، تحریم میکنم، خودمان به جبران، همان رفتارها را میکنیم و... چاره کار چیست نمیدانم. شاید شما بتوانید راهنمائی کنید، مطلبی را که بلاگری نوشته معرفی کنید و ...

واقعاً در این چند سال وجود وبلاگشهر فارسی، یک قاعده ارتباطی و جمعی و مدون حتی در مقیاس کوچک شکل نگرفته؟ واقعا به نظر شما ریشه اصلی مشکلات وبلاگشهر و اینهمه درگیریها و دشمنی ها همین موضوع نیست؟

Technorati tags: Communication, miscommunication, virtual society